Lot 190. NORWID (Cyprian Kamil). Figure de martyre, 1863. Eau-forte tirée sur chine contrecollé. 11.5 x 10 cm. Epreuve signée et datée dans la plaque. Peu commun. Cyprian Kamil Norwid (1821-1883) est un poète et artiste polonais dont l’oeuvre ne cesse d’être réévalué. Petites déchirures au support sans atteinte à la gravure. Estimate 80-100 euro. Vende Encheres-Frank Thelot. 03/24/18

Ta mała akwaforta Cypriana Kmila Norwida z 1863 roku dała pewnie sporo satysfakcji osobie, która ją kupiła. Aby samemu się nie wymądrzać, zacytuję dokładnie co o tej pracy piszą fachowcy, tj. Halina Widacka. Autorka omówiła tę i pozostałe grafiki Norwida w pracy Grafika Cypriana Norwida w Studia Norwidana (3-4, 1985-86). Cytuję stronę 169 i 170:

               ‘Norwid rzadko nawiązywał w swych rycinach do konkretnych postaci historycznych. Do wyjątków należy – wykonana w 1863 r. w dwóch wersjach akwaforta przedstawiająca Lodovica Sforzę (1452 – 1508), księcia Mediolanu, zwanegoz powodu smagłej cery ‘Il Moro’ (Maur). Lodovico został przedstawiony jako więzień Ludwika XII na zamku w Loches, gdzie zreszta dokonał żywota. Stąd tytuł obu wersji Sforza w więzieniu (zwana także Le Prisonnier) i Męczennik (Le Martyr).

Wersja I (pokazana tutaj poniżej) – Sforza w więzieniu (ok. 1863) – to portret księcia w półpostaci, zwróconego ¾ w prawo. Lewą ręką zdaje się odgarniać z czoła rozwichrzone włosy, prawą – o kościstych palcach – jakby podtrzymuje fałdy szkicowo zaznaczonych szat. Na prawym przedramieniu widać obręcz, z której zwisają kajdany. Długie włosy są w nieładzie, a w twarzy uderzają marsowo ściągnięte brwi nad wirazistaymi oczami oraz usta w bolesnym grymasie. Więzienną celę symbolizuje małe zakratowane okienko w tle. Unikatowy egzemplarz tej akwaforty znajdował się w osobistym albumie artystycznym Norwida i zaginął po zgonie Aleksandra Dybowskiego. Dzisiaj znamy ją jedynie z fotografii zachowanej w zbiorach Zenona Przesmyckiego.

Wersja II zwana Męczennik, jest bardziej precyzyjnie opracowana od poprzedniej, lecz cechuje ją mniejsza ekspresja. Twarz Lodowica ma zupełnie inny wyraz  wydaje się bardziej pełna, nie tak wynędzniała; fryzura sprawia wrażenie starannie ułożonej; z lewego przedramienia zniknęła obręcz z łańcuchem. Szaty zaznaczone są wyraźniej, podobnie jak i okienko w celi. Ponadto w prawym górnym narożu kompozycji, w tle, znalazł się ozdobny, półkolisty napis MARTYR oraz monogram wiązany XP. Cienka, nerwowa kreska, miejscami silnie trawiona, wyretuszowana jest dodatkowo suchą igłą.’

Poniżej, pierwsza wersja tej pracy Norwida, jaka zaginęła. O życiu Lodovica Sforzy i przyczynach jego uwięzienia proszę sobie samemu poszukać i poczytać.