Dwa lata temu toczyła się na łamach tego blogu ożywiona dyskusja pomiędzy dwoma kolekcjonerami prac Michała Płońskiego, https://polishartcorner.com/2019/12/05/michal-plonski-1778-1812-2/, oparta na kanwie powyższej miniatury portretowej. Jednym z dyskutantów był Andrzej Sliwa, zaś drugim dr. nauk medycznych Tomasz Sioda, który ok dwa miesiące temu opublikował artykuł naukowy “Wizerunki i zdrowie Michała Płońskiego (1778 – 1812)” w czasopiśmie Acta Medicum Polonium (R16/2025, str. 55 -75). Tomasz Sioda_Wizerunki i zdrowie Michała Płońskiego_AMP_2025_1.pdf. Za zgodą autora wkleiłem poniżej PDF tego bogato ilustrowanego artykułu, dziękując za możliwość opublikowania.

Abstrakt: Artykuł jest próbą poszerzenia wiedzy o krótkim życiu Michała Płońskiego (1778‐1812), wybitnego artysty, na podstawie krytycznej analizy i interpretacji jego wizerunków oraz nielicznych źródeł pisanych. Wyniki pracy umożliwiły ustalenie oryginalnego autoportretu i wyróżnienie wiarygodnych graficznych kopii autoportretów artysty spośród błędnych przypuszczeń. Z kolei, lekarskie spojrzenie na wyróżnione wizerunki wykazało, w odniesieniu do znanych losów artysty, konkretne oznaki chorobowe. Ich znaczenie zostało przedstawione w kontekście wiedzy medycznej współczesnej Płońskiemu oraz wiedzy aktualnej. Pozwoliło to na wysunięcie podejrzenia choroby somatycznej, prawdopodobnie gruźlicy węzłów chłonnych szyjnych, na którą cierpiał i z powodu której przedwcześnie zmarł. Możliwy przebieg choroby psychicznej u artysty został omówiony w kontekście ówczesnej oraz aktualnej wiedzy psychiatrycznej z uwzględnieniem skąpych szczegółów jego życia.

Lot 40. Plonski Michel (1778/82-1812). Basket Merchant. Etching, fine proof, crease in upper left corner, minor foxing 29.5 x 23 cm. Estimate €300 – 400. Millon. 11/19/25

Koszykarz, bardzo rozbudowana akwaforta Michała Płońskiego wykonana w 1805 roku i stosunkowo często obecnie spotykana na polskim rynku, jest uznawana za jedną z najlepszych prac tego artysty dająca obraz możliwości artystycznych jak też jego zainteresowań. Z przyjemnośicą prezentuję jej obecnośc na rynku francuskim sądząc, że zaintesuje kolekcjonerów polskiej dobrej sztuki. Można będzie kupić ‘po dobrej cenie’ ten dobrze zachowany egzemplarz, pozwalający na mocne zapoczątkowanie kolekcji prac Płońskiego i przyszłe rozszerzenie zainteresowań pracami tego artysty.

LOT NO 4101. William James Bennett (British 1787-1844): ‘Bronze figure of Hercules’, watercolour signed 21cm x 14cm; Michal Plonski (Polish 1778-1812): Portrait of a Knight, pen and ink unsigned 16cm x 12cm; and two lithographs by Edward Purcell and Ramsay Richard Reinagle (4). Estimate £50-100. David Duggleby Auctioneers. 10/30/25

Małe szanse aby ten rysunek tuszem został rzeczywiście wykonany przez Michała Płońskiego. Dom aukcyjny nie udzielił informacji o proweniencji. Czy artysta ten mógłby wykonać taki nieporadny rysunek tuszem porównując od późniejszej pracy rytcem na płycie?

Warto wrócić na moment do dyskusji na temat podobizn Michała Płońskiego jaka wywiązała się kilka lat temu na łamach blogu pomiędzy dwoma entuzjastami tego artysty: https://polishartcorner.com/2019/12/05/michal-plonski-1778-1812-2/. Jako pokłosie, jeden z dyskutantów, dr. nauk medycznych Tomasz Sioda, opublikował ok dwa tygodnie temu artykuł naukowy w czasopiśmie Acta Medicum Polonium (R16/2025, str. 55 -75) pt. “Wizerunki i zdrowie Michała Płońskiego (1778 – 1812)”. Dziękuję autorowi za przesłanie mi kopii (PDF) tego opracowania, dostępnego również pod linkiem:  Tomasz Sioda_Wizerunki i zdrowie Michała Płońskiego_AMP_2025_1.pdf.

Lot 14. MICHAL PLONSKI Warsaw, Poland (1778) / (1812). “Old man with a beard“. Etching on paper. Signed and numbered on the plate Measurements: Frame: 14 x 10.5 cm. Estimate 120 – 180 euro. Ansorena. 02/25/25. Sold 220 euro

Lot 13. MICHAL PLONSKI Warsaw, Poland (1778) / (1812). “Old woman reading“. Etching on paper. After the work of Gerrit Dou (1613-1675). Cropped Dimensions: Paper: 15 x 11.5 cm. Estimate 120- 180 euro. Sold 220 euro

Lot 15. MICHAL PLONSKI Warsaw, Poland (1778) / (1812). “Jew of Amsterdam“. Etching on paper. Signed, numbered and titled on plate Measurements: Frame: 18 x 14 cm. Estimate 180 – 270 euro. Sold 200 euro

Drobną grupę czytelników PAC stanowią koneserzy twórczości Michała Płońskiego. Jak wynika z moich korespondencji jest to zaledwie kilka osób, dużych zapaleńców. Być może przybędzie ich więcej bo tłoku tutaj nie ma – można sobie powoli skompletować i to bez dużej konkurencji większość akwafort tego artysty. Prace z powyższej aukcji wyglądają zżółknięte a ponadto mają plamy pochodzące z oddziaływania drobnoustrojów z papierem (foxing). Są to jednak drobne niedogodności bo papier można przywrócić do stanu niemal oryginalnego i taka konserwacja nie jest trudna i nie jest kosztowna. Warto przypomnieć, że odbitka ‘Amsterdamskiego Żyda‘ znajduje się obecnie na innej aukcji, z dużo niższą wyceną, z większymi marginesami papieru (https://polishartcorner.com/2025/01/28/michal-plonski-1778-1812-8/).

Lot 71. Michel PLONSKI (1778/82 – 1812) – “JEW OF AMSTERDAM“. c.1802. Original etching. Signed in the plate. Proof on laid paper. Margins. 21.8 x 19 cm. Condition A (rare small marginal stains, otherwise good condition). Estimate 100 – 200 euro. Eric Caudron. 02/20/25. Sold 125 euro

Akwaforta Michała Płońskiego, postała około 1802 roku, pochodząca z teki “Recueil de 19 planches etudes de figures, dessinees d`apres nature, a Amsterdamen 1702 (1802) en gravees spirituellement a l’eau fore par M. Płoński a Paris“. Wystawiony egzemplarz, nawiązujący do akwafort Rembrandta, zachwyca swoim znakomitym stanem zachowania, niską ceną i sporymi wymiarami papieru na którym zostałą wykonana ta odbitka. Cena szacunkowa jest symboliczna za tej klasy pracę o tak dobrej kondycji. Muzeum Narodowe w Warszawie posiada w swoich zbiorach oryginalną miedzianą wyrytowaną blachę Płońskiego z której odbitki, jak ta z aukcji, były wykonywane: https://cyfrowe.mnw.art.pl/en/catalog/861438. Sporo czasu by złożyć ofertę – aukcja ‘on line’. Praca dla koneserów a nie ‘inwestorów’.

Dzień Dobry, tak na wszelki wypadek, gdyby się okazało, że nie wszyscy zainteresowani artystą znają niewielką monografię Michała Płońskiego z 32 ilustracjami, pióra Wł. Tatarkiewicza (filozofa i historyka sztuki). Ta sympatyczna “lekturka” z lat 30-tych jest nadal dość łatwo dostępna na polskim rynku antykwarycznym w przystępnych cenach od 20-60 zł. Mam od lat egzemplarz i mogę polecić, jako wstęne żródło zainteresowań Płońskim. Przykładowy link:

Pozdrowienia, Kolekcjoner

Lot 154. PLONSKI Michal (1778 – 1812) – [3 subjects on the same sheet] 1802. 1-[Three male heads]. 2-[Child and cage of birds]. 3-[The dog]. Eaux-fortes. Signed and dated in point on the subjects. On laid paper. Proofs with numbers 11, 12 and 13 etched in the plate. Good margins. Respective subject sizes: 3.8 x 8 cm; 7 x 10.5 cm & 6 x 8 cm. Sheet size: 33 x 25.5 cm. Condition A (some light foxing in lightly dusted margins). Estimate 100 – 200 euro. Eric Caurdon. 01/08/24. Sold 210 euro

Ta konkretna kopozycja składająca się z trzech akwafort Michała Płońskiego odciśniętych na jednej kartce papieru pojawia bardzo rzadko na aukcjach. Kilka lat temu Desa-Unicum miała na swojej aukcji identyczną kompozycję prac lecz kartka papieru miała obcięte marginesy, była pożółkła oraz pokryta tzw. foxing (ciemne plamy spowodowane przez drobnoustroje); https://bid.desa.pl/lots/view/1-2D5NLU/micha-poski-trzy-gowy-chopiec-z-ptaszkiem-w-klatce-pies-1802. Dyskusja dwóch koneserów o Michale Płońskim była dość bogata kilka lat temu tym na blogu i zachęcam do jej odszukania. Trudno jest mi obecnie pominąć tę drobną kartke papieru, wyglądającą na zachowaną w doskonałym stanie, z szerokimi marginesami. Na polskim rynku cenione są obecnie prace współczesnych artystów, malowane bezwstydnie i niezrozumiale dla przecietnego odbiorcy na olbrzymich powierzchniach płótna i dlatego warto pochylić się nad skromna pracą stworzoną przez skromnego artystę ponad 200 lat temu. Te akwaforty czekają na nowego konesera i gorowe są zmienić właściciela za nic nie znaczące 100 euro.

Typy ludzkie Michałą Płońskiego, pochodzące z teki wydanej w 1802 roku. W oczach kolekcjonerów i handlarzy ta oryginalna akwaforta nie warta była nawet 200 euro. Słowem, szukamy dalej Kossaczków.

Lot 5388. Plonski, Michal — Zehn Szenen mit Bauern- und Figurenstudien. Radierung. 9,6 x 18,6 cm. 1822. Le Blanc 13 II. Der polnische Zeichner, Radierer und Miniaturmaler Michal Plonski war in Warschau Schüler des Jean Pierre Norblin de la Gourdaine und bildete sich u.a. in Berlin, Kopenhagen und Amsterdam weiter. Auch ist sein Stil deutlich von dem Werk Rembrandts geprägt, was sich in vorliegenden Studien zeigt. Ganz ausgezeichneter, gegensatzreicher und zarttoniger Abzug mit gleichmäßig schmalem Rand um die Facette. Nur geringe Gebrauchsspuren, unbedeutend stockfleckig, unter dem stehenden Mann mit Hut unten rechts winzige dünne bestoßene Stelle von verso, sonst tadellos schönes Exemplar. Starting 200 euro. Estimate 250 euro. Bassenge. 11/27/24. Passed

Zaglądam raczej regularnie ale dopiero teraz pozwalam sobie na komentarz.

Dziękują za bardzo smutną konstatację, bo kossakowisko w różnych odmianach od lat. Raz to się nazywa malczeskowisko, mutterowisko…..itd. Nie deprecjonuję dobrych obrazów, ale w większości wypadków elyty kupują nazwiska. Cóż cały problem pozostaje w edukacji, którą zastępuje się agresywnym prostactwem.

Lubię ryciny a tą, którą chciałem mieć i szukałem, jakoś przeoczyłem. Przebudzenie, bo już niebawem będę patrzył na rembrandtowskie drgania igły Płońskiego.

Pozdrawiam, Jan (02/07/25)

Tę akwafortę Michała Płońskiego można czasami upolowac na polskim rynku. Jest to maleńka wymiarami praca (13 x 11 cm) ale koszta jej przesyłki są bardzo wysokie. Dominująca na rynku spedycji obiektów sztuki z domów europejskich firma The Packengers wyceniła mi koszty przesyłki z Włoch do USA na 101 euro. Warto pytać przed aukcją by szukać tańszych opcji.

Lot 81. Michal Plonsky. Ritratto di anziano. Firmato e datato in lastra. 135 x 110mm. Estimate 120 – 180 euro. Dams Casa d’aste. 02/15/24. Sold 160 euro

Ta akwaforta uznana jest za najlepszą Michała Płońskiego, dająca przekrój jego możliwości rytowniczych. Jej egzemplarze pojawiają się na aukcjach w Polsce, zaś tę z domu Bassenge kupiono za 650 euro.

Lot 5360. Plonski, Michal — Korbwarenverkäufer. Radierung. 29,4 x 23 cm. 1805. Le Blanc 21.
Der polnische Zeichner, Radierer und Miniaturmaler Michal Plonski war in Warschau Schüler des Jean Pierre Norblin de la Gourdaine und bildete sich u.a. in Berlin, Kopenhagen und Amsterdam weiter. Ausgezeichneter, klarer Druck mit Rand, im von Le Blanc beschriebenen ersten Druckzustand mit den zusätzlichen Einfällen um die Darstellung. Geringfügig knittrig und knickfaltig, minimal fleckig und angeschmutzt, das Papier oben links etwas gedunkelt, entlang der Ränder mit geringen Bestoßungen sowie einem winzigen Risschen, zwei winzige geschlossene Löchlein im linken Rand, auf ein Untersatzpapier montiert, sonst sehr schön. Estimate 240 euro. Bassenge. 06/07/23. Sold 650 euro