Lot 144. IMPORTANTE SCULPTURE “EUX DEUX” d’August ZAMOYSKI (1893-1970). Bronze à patine noire, signé sur la terrasse. Fonte posthume. Cachet du fondeur “Clementi cire perdue” et numérotée “EA” Provenance : Collection privée. H : 82 cm env. État d’usage et d’entretien, traces de vers de gris, à nettoyer, petites usures sur la patine. Estimate €30,000 – 50,000. Paris Oise Enchères. 01/18/26

Ich dwoje V (Wzlot) to rzeźba Augusta Zamoyskiego, której powstanie datuje się na około 1918-19 rok. Zachowany jest bowiem gips tej pracy. Artysta wykonał w tym czasie serię rzeźb w gipsie pod tym samym tytułem, przedstawiając gorszące sceny splecionych w uścisku kobiety i mężczyzny, wówczas uznane za niezwykle erotyczne. Wystawa tej serii kubizujących prac w Poznaniu w marcu 1918 roku wywołała skandal, na skutek czego przedwcześnie ją zamknęto. Większość rzeźb z tej serii August Zamoyski wkrótce potem zniszczył organizując na tym tle spektakl, który obecnie nazwywamy happeningiem. Ten akt zniszczenia byl równocześnie przemyślanym zerwaniem artysty z kubizmem.

Próbowalem dojść po amatorsku kiedy, gdzie, z jakiego materiału wykonano repliki Wzlotu oraz oczywiście ile sztuk. Jeden egzemplarz jest w posiadaniu Muzeum Narodowego w Warszawie, wykonany za życia artysty z czarnego marmuru belgijskiego. Inny egzemplarz znajduje się w kolekcji Fundacji Staraków i został wykonany w 1918 roku w brązie, spatynowanym na czarno. Prawdopodobnie, model ten odlano we francuskiej renomowanej firmie Valsuani. Ile wówczas wykonano tam kopii nie wiem lecz na pewno więcej niż jedną, bowiem dwie z tej serii znalazły się na aukcjach we Francji w 2021 i 2022 roku. Jedną z nich o znakomitej proweniencji sprzedano za €113,000 (wycena €120,000 – 150,00), zaś ceny sprzedaży drugiej nie zarejestrowałem (wycena była znacznie niższa bo €70,000 – 80,000). Obecnie mamy na rynku rzeźbę odlaną w konkurencyjnej firmie Clementi i określona jest jako wyrób pośmiertny. Wysokość tej rzeźby wynosi 82 cm, czyli o 2 cm mniej od tych z 1918 roku, zarówno od egzemplarza w czarnym marmurze oraz tego z kolekcji Staraków oraz dwóch rynkowch. Ta różnica dwóch centymetrów może być istotna bowiem matryca mogła być inna. Przypuszczam, że wykonano kilka numerowanych egzemplarzy w Clementi (może 8 sztuk jak w przypadku nieco ‘partyzanckich’ wspólczesnych kopii rzeźb Katarzyny Kobro) plus może 2- 4 sztuki oznaczone jako EA (each). Brak informacji z firmy na pewno będzie rzutować na cenę tych współczesnych odlewów bo moim zdaniem stanowi to niepotrzebne rozwodnienie rynku. Czy zatem wysoka wycena tego konkretnego egzemplarza na €30,000 – 50,000 euro jest uzasadniona? W oczach polskich domów aukcyjnych pewnie jest uzasadniona w przeszłości sprzedano tam na aukcjach wiele sztuk Perseusza Mitoraja (6,000 wykonanych egzemplarzy) za równowartość €10,000 – 20,000. Wszystko zatem zależy jak bardzo ‘konserwatywny’ i zasobny w gotówkę a czasami zdeterminowany lub oślepiony jest kupujący.

Auguste Zamoyski, né le 28 juin 1893 à Jabłoń en Pologne et mort le 19 mai 1970 à Saint-Clar-de-Rivière, est un sculpteur polonais qui participa au mouvement formiste. Né dans une grande famille de la noblesse polonaise Zamoyski suit des cours de droit, d’économie et d’agronomie à Fribourg puis de philosophie à Heidelberg. Son intérêt pour la théorie esthétique ne faiblira jamais, comme en témoigne la conférence sur L’Art et la Substance qu’il prononça en 1954 au Congrès International de Philosophie, à Sao Paulo. De retour en Pologne, il s’installe à Zakopane, « le Chamonix de la Pologne », lieu de rendez-vous des artistes et des intellectuels polonais de l’époque. Il participe à la création d’un mouvement artistique expressionniste qui prend en 1919 le nom de Formisme qui est « le mouvement esthétique le plus important de la Pologne indépendante ». La caractéristique essentielle du mouvement, selon Léon Chwistek, souvent considéré, à côté de Witkiewicz, comme le principal théoricien du Formisme est « la tentative de créer un style nouveau, sur la base des concepts de réalisme et de beau, qui se développaient à partir de l’expérience des cubistes, futuristes et expressionnistes ». On distingue généralement trois périodes dans le développement de l’œuvre de Zamoyski : – La période formiste (1917 – 1925), à Zakopane (Pologne) – Une période réaliste (1925 – 1950) (France, Brésil ) – une période d’ expressionnisme spirituel ( A partir de 1950); dernières années au Brésil, France, Pologne En 2002, Hélène Zamoyska fait don d’une partie importante de l’œuvre d’Auguste Zamoyski à l’abbaye de Sylvanès, et le musée Zamoyski ouvre ses portes en 2009. A l’occasion du cinquantenaire de la mort du sculpteur (2020), une exposition intitulée Auguste Zamoyski. Penser dans la pierre, ainsi qu’une édition des archives du sculpteur sont organisées en Pologne (2017 – 2020) par le Musée de la littérature Adam Mickiewicz de Varsovie en collaboration avec le Musée Auguste Zamoyski de Sylvanès. Le 15 janvier 2019, la collection des oeuvres de Zamoyski conservée à Sylvanes depuis 2009 a été acquise par le Musée national de Varsovie. Elle comprend quatre-vingt-treize pieces qui sont exposées dans ce musée depuis le 17 mai 2019.