Lot 35. Mojżesz Kisling (1891 – 1953). Pejzaż z Prowansji, 1917, olej, płótno / 81 x 100 cm, sygn. p.d.: Kisling. Cena wywoławcza: 220,000 zł (50,926 EUR). Estymacja: 260,000 – 350,000 zł (60,186 – 81,019 EUR). Polswiss Art. 03/19/24. https://www.polswissart.pl/pl/aukcje/292-aukcja-dziel-sztuki/15070-pejzaz-z-prowansji-1917.

Czytelnicy zadają mi w listach pytanie o wyjaśnienie mojego enigmatycznego zdania sprzed dwóch dni zawartego w komentarzu do oleju Mojżesza Kislinga (https://polishartcorner.com/2024/03/09/mojzesz-moise-kisling-1891-1953-76/), lecz dotyczącego innej pracy tego artysty z nadchodzącej aukcji w Polswiss Art. Postaram się zwięźle to wyjaśnić choć wiele może być wątków do przetrawienia i zastanowienia się.

Olej Kislinga, Pejzaż z Prowansji, jest sprzedawany w Polswiss Art z notatką, że jego autentyczność jest potwierdzona fotografią w katalogu prac artysty (catalog raissone) w III  tomie wydanym w 1995 roku. Jest w nim zamieszczona czarno-biała fotografia tej pracy. Ten fakt działa na korzyść autentyczności tego oleju.

Innym faktem, lecz działającym tym razem na niekorzyść autentyczności jest fakt umieszczenia tego oleju przez francuskiego eksperta Marca Ottavi, z ostrzeżeniem jako falsyfikatu, na stronie internetowej jego firmy: https://www.expertise-ottavi.com/doute/moise-kisling-faux.

Marc Ottavi jest notowany jako najbardziej kompetentny międzynarodowy ekspert prac Mojżesza Kislinga i od dłuższego już czasu tworzy IV tom raisonne jego prac. Więcej o nim i jego walkach z falsyfikatami prac Modiglianiego i Kislinga można przeczytać na jego stronie internetowej: https://www.expertise-ottavi.com/fake-kisling-court-hearing-in-genoa-2022/.

Zachodzi zatem pytanie, kto ma rację, czy Polswiss Art  czy też ekspert Marc Ottavi? Innym pytaniem jest dlaczego firma Polswiss Art nie odniosła się do tej opinii eksperta, znanej od kilku lat, i jak sądzę powinna być również znana w Polswiss Art? Kolejnym pytaniem jest czy umieszczenie fotografii w III tomie katalogu gloryfikuje autentyczność pracy? Ta fotografia została umieszczona chyba za wiedzą syna artysty, Jeana Kislinga, ktory nie był artystą lecz pilotem samolotowym. Czy widział on naocznie ten olej, czy też tylko jego fotografię? Tego nie wiemy. Wiemy natomiast, że IV tom prac raissone Mojżesza Kislinga, który został wydrukowany w 2008 roku, czyli również za życia Jeana Kislinga, został później zniszczony decyzją sądu, gdyż zawierał szereg falsyfikatów prac artysty. Jest na temat wypowiedź Marca Ottavi na YouTube z happeningiem przewiercania wiertarką tego trefnego tomu: https://www.youtube.com/watch?v=3anFxqeqeqk.

Marc Ottavi został powiadomiony przez czytelnika o fakcie aukcji obrazu w Polswiss Art i obiecał napisać do tej firmy. Nie wiem czy napisał czy też nie napisał i czy była odpowiedź na jego list czy też jej nie było. Pozostaje teraz zobaczyć jak zachowa się Polswiss Art i eksperci tej firmy wobec tej dwuznacznej atrybucji.

Dodam jeszcze pomijaną chronologię proveniencji tego oleju:

• 1995r. Obraz pojawił sie w III tomie katalogu: Dutourd J., ed. Kisling J., Kisling, tom III, wyd. Bosch-Druck, Landshut 1995, s. 307, nr kat. 14.
• 2018 r. Katalog fimy HVMC w Monako. Lot 14.01. Wycena 80,000 – 100,000 euro. Obraz nie został sprzedany: https://hvmc.com/en/tableaux-sculptures-modernes-et-contemporains-8/moise-kisling-1891-1953-3/
• 2019 r. Katalog firmy Tiroche w Izraelu. Lot 86. Wycena $50,000 – 80,000. Obraz został usunięty z katalogu i nie był aukcjonowany. PDF katalogu z tym obrazem znaleźć można na stronach firmy Tiroche. Do tego obrazu i tej aukcji odnosi się negatywna opinia Marca Ottavi.
• 2022 r. Katalog firmy Polswiss Art. Lot 35. Wycena 380,000 – 480,000 zł (€80,800 – 102,100). Obraz nie został sprzedany: https://www.polswissart.pl/pl/aukcje/277-aukcja-dziel-sztuki/14324-pejzaz-z-prowansji-1917.
• 2024. Katalog firmy Polswiss Art. Lot 35. Wycena 260,000 – 350,000 zł (€60,200 – 81,000). Obraz w katalogu: https://www.polswissart.pl/pl/aukcje/292-aukcja-dziel-sztuki/15070-pejzaz-z-prowansji-1917.

Nie ma żadnej informacji o proweniencji przed 1995 rokiem poza tym, że była to kolekcja prywatna.

Myślę, że skoro firma Polswiss Art publicznie sprzedaje obraz to też powinna odnieść się publicznie do tej dwuznacznej sytuacji. Obraz ten jest albo autentyczny albo jest falsyfikatem. Należy to wyjaśnić dla dobra kolekcjonerów i dla dobra domu aukcyjnego.

Kopia strony z III tomu katalogu prac Mojżesza Kislinga, Dutourd J., ed. Kisling J., Kisling, tom III, wyd. Bosch-Druck, Landshut 1995, s. 307, nr kat. 14.

W niedawnym artykule opublikowanym w Parkiecie, p. Janusz Miliszkiewicz nawołuje do prowadzenia polemik na temat polskiego malarstwa: ”Polish Art Corner może być forum dla swobodnej wymiany myśli na temat handlu sztuką nad Wisłą.” Chyba powoli tak się zaczyna dziać, bo to nie ja lecz czytelnik z kraju zwrócił mi uwagę na ten obraz Kislinga, za co dziękuję, i zasygnalizował problem jego atrybucji – ja głównie śledzę rynki zagraniczne w poszukiwaniu poloników.

---

UZUPEŁNIENIE:

Następnego dnia po opublikowaniu tego wpisu zauważyłem, że Polswiss Art usunął ten obraz ze swojego katalogu. (03/12/24)